Loneitu Hriat Tur Puanchhuahna
Agriculture marketinga hma kan sawnna atana thil pawimawh tak kan sawi dawn a. Chu chu Grading leh Quality Control a ni. Hemi tello chuan Agriculture marketing a hlawhtling thei lo pawh ti ila kan sawi sual lovang. Agriculture-ah chauh a ni lova, company hrang hranga thil siamtuten Quality control hi an ngai pawimawhin an hlawhtlin leh hlawhchhamna hriltu a ni tih an hrechiang a. Export quality kan han tih thin pawh hi quality control ngaih pawimawh vanga export quality mai a ni.
Grading : Grading awmzia chu kan thlai tharte a that dan a zira then a, a man pawh a that hleih dan a zira in to hleih thliaha chhiar mai a ni. Grade pek nan tehfung chi hrang hrang a awm thei. Thlai thuhmunah pawh a size te, a rawng te, a shape te, a rihzawng te, a rim te a inang lo thei a. Tin, a hrisel dan leh rannungin a tihchhiat dan te pawh a inang lo thei bawk. Chuvangin a tha leh tha lo kha chawhpawlha hralh lovin kan thliar phawt ang a, a that dan a zirin pawl li pawl ngaah pawh then a ngai mai thei, chung chu an that dan a zira a man pawh chhiar mai tur a ni. Hetia kan tih hian a hralh a nuam a, man pawh a man zawk. A tha leh tha lo kan chawhpawlh vek hian a thain a tha lo a chawikanna aiin a tha lovin a tha a hmuhhniamna a nasa zawk thin.
Entirnan, alu chingtuin an alu thar chu chhungsawna hralh mai lovin, a tha ber, a dawttu leh a chhe ber bag siamin zuar sela, a tha ber kha grade I emaw grade A emaw vuah se, a dawttu chu Grade II emaw B emaw vuah leh se. Chutiang zelin tise a tifuh zawk ang. Hetiang hi hre chiah lo mahse, Bazara thu nuhovin practicalin engemaw zat an hria niin a lang.
Government of India chuan Agriculture thil hi grade veka tih nise a ti a, chutah pawh chuan compulsory a grade tur engemaw zat a notify (puang) a, a dang engemaw zat voluntary a grade tur a awm a. Ramdanga export tur phei chu Agmark grade hman ngei tur (compulsory) a ni tiin dan a siam a.
Thlai hrang hrang hi producer level emaw, wholesaler emaw retailer level-ah emaw grade theih a ni a. Tin, State pawhin thlai hrang hrang tan grade a siam thei bawk. Mahse, heng grade hrang hrang hi hrurualtu, common grading system a awm loh chuan state khat chhungah pawh a inang lo nuaih thei anga State hrang a mite phei chu a inang lo thei hle ang. Chuvangin, mitin emaw state tin ten kan zawm tur leh inang tlang taka grade kan neih theihna tura grade siam hi standard a ni a. Chutianga kan ti thei anih chuan state puma Grade A chu quality inang tlang a ni thei ang a, rampumin kan zawm tlan leh rampuma Grade A a inang tlang ang a, grade thuhmun chu Mizoram thil a ni emaw J & K ami a ni emaw, Kerala ami pawh nise a inang vek ang a, chutiang chu standard tih a ni. Standardization kan tih pawh chutiang grading kan tih sawina a ni. Government of India-in Lakhuihthei variety hrang 3 atana grade a siam han sawi den den ila.
Kew variety
Mauritius
Queen
-
-
-
i) Extra special
ii) Special
iii) Good
i) Extra Special
ii) Special
iii) Good
i) Extra Special
ii) Special Special
iii) Good
-
-
-
-
-
-
-
-
-
Min Wt.
"
"
Min Wt.
"
"
Min Wt.
"
"
2250 gms.
1750 gms.
1250 gms.
1000 gms.
750 gms.
500 gms.
2000 gms.
1500 gms.
750 gms.
A buk bakah quality an neih tur thildang pawh a la awm. Thlai hrang hrang tana grade siam hi Agriculture Produce Grading & Marketing Act, 1937 zulzuia Directorate of Marketing & Inspection Government of India, Ministry of Rural Development hnuaia tih a ni a. Hetiang grade hi chuan ‘Agmark’ label a pu anga, pu tlak lova hmuh an nih chuan ‘Agmark’ label hi chhuhsak tur a ni. Thildang Industrial product-ah chuan Agmark ti lovin ISI (BIS) mark an pe thin. Chuvangin, Agmark chuang chu zawn hram thin tur a ni.
Hetianga uluk taka kan thlai thar zawrh leh hralh tura buatsaih hi producer level atanga intan a, middlemen ten thana hauh lova kan tih tur a ni. Sawhthing hralh thuah te, Iskut hralh thuah leh thlai dang hralh thuah lei kai, luhrum nena pawlh leh felfai lova chichawm tak taka tih that lohzia chu kan hre tawh thin awm e. Hlawk tum luatah midang bum theih inbeiseiin mahni kawng kan hnawh ping thin. Engemaw chenah heng hi thil tullo leh chuangtlai anna a nei thei, mahse, a hlawkna teltu chu kan za vaiin, consumer thlengin kan ni.
Grading leh quality control-a hmaih theih loh chu adulteration hi a ni. Duham avanga tel lo tur telh leh a telsa lak chhuah hi a ni. Entirnan, buhfaia sehrep te, leinawi leh thildang pawlh te, tel a thildang hriak thianghlimlo pawlh te, khawizua chini telh te, sawhthinga lei telhte, bawnghnute khar lak leh tui pawlhte pawh an ni veka, a quality titha lova standard ti hniamtu an ni.
Tunlaiin thlai venhim nan plant protection chemical (Insecticide & Fungicide) hman kan ching veta, hengte pawh hi ni hnih khat lek hnua kan la leh mai te anih chuan a hlauhawmin hriselna atan a tha lova, quality ti chhetu pakhat a ni. DDT, BHC leh Endosulfan te phei chu Agriculture lama hman khap hmiah a ni ta. Hetih laia kan chhinchhiah leh zawm zel tur chu thlai venhimna atana chemical kan hman atanga chawlhkar hnih (2) hnu velah chauh kan seng anga, ei mai chi anih chuan uluk taka silfai phawt tur a ni. Hriselna atana a pawi emaw a hlauhawm theih avangin pesticide tamtak chu sawrkarin hman a khap tawh bawk.
Source : Lalthanzuala
MSc.(Ag) ,Agro, PG Dip.Agmark
Thlai chin dan
Department of Agriculture (Crop Husbandry)
Mizoram
Page No : 180- 182
First Edition-2011